ว่าด้วยเรื่องการจัดทําแผนกลยุทธ์ ตอนที่ 2

การวางแผนเชิงกลยุทธ์(Strategic Planning)

การบริหารบริษัทหรือหน่วยงานใดๆ ก็ตาม ถ้าขาดการวิเคราะห์ข้อมูลหรือสารสนเทศภายในองค์กร รวมไปถึงข้อมูลภายนอกองค์กร

ก็เหมือนการบริหารที่ไร้ซึ่งทิศทาง บริหารตามความรู้สึก หรือที่เรียกว่ามโนเอาเอง ตัดสินใจโดยขาดการวิเคราะห์ ยกตัวอย่างให้เห็นชัดๆ

การจะดำเนินการกิจกรรมใด ๆ ก็ตามเปรียบเสมือนการขับรถมุ่งไปที่ใดที่หนึ่ง ก่อนที่เราจะทำการสตาร์ทเครื่องยนต์เราต้องตอบคำถามต่างๆในใจก่อนคือ 

ณ ปัจจุบันเราอยู่ที่ไหน?

จุดหมายปลายทางเราคือที่ใด?

เราจะใช้เส้นทางใดในการเดินทาง?   

ซึ่งในการดำเนินกิจกรรมใดๆก็ตามจะประสบความสำเร็จได้ก็จะต้องพบกับคำถามสามข้อเช่นเดียวกับการขับรถคือ

1. ตำแหน่งหรือสภาวะขององค์กรเราตอนนี้อยู่ตรงไหน?

2. เป้าหมายของการดำเนินกิจกรรมคืออะไร?

3. จะใช้วิธีไหนจึงจะบรรลุเป้าหมาย?

         

เมื่อนำคำถามทั้ง 3 ข้อนำมาวิเคราะห์ก็จะกลายเป็นกระบวนการที่เรียกว่า "การวางแผนเชิงกลยุทธ์" (Strategy Planning) ซึ่งจะเป็นคำตอบของคำถามทั้ง 3 ข้อ ดังนี้

1. ตำแหน่งหรือสภาวะขององค์กรเราตอนนี้อยู่ตรงไหน? 

เป็นคำถามที่ต้องการวิเคราะห์ถึงสภาวการณ์ทั้งภายในและภายนอกองค์กร ซึ่งเป็นปัจจัยต่อความสำเร็จตามเป้าหมาย คำถามข้อนี้จะช่วยให้วิเคราะห์ถึงความพร้อมก่อนที่จะตัดสินใจเริ่มการดำเนินการ ซึ่งคำตอบทั้งหมดสามารถหาได้โดยการวิเคราะห์SWOT

2. เป้าหมายของการดำเนินกิจกรรมคืออะไร? 

เป้าหมายของการดำเนินการใดๆก็ตามจะต้องกำหนดให้ชัดเจน ซึ่งสามารถทำได้โดยมีการกำหนดวิสัยทัศน์(vision) และพันธกิจ(mission)

3. จะใช้วิธีไหนจึงจะบรรลุเป้าหมาย? 

คำตอบของคำถามข้อนี้คือการกำหนด เป้าหมาย(goal),วัตถุประสงค์(objective),กลยุทธ์(strategy),ทรัพยากร(resources) และแผนงาน(planning)ให้ชัดเจน

การวางแผนกลยุทธ์ คืออะไร

การวางแผนกลยุทธ์นั้นมีวัตถุประสงค์เพื่อกำหนดทิศทางในการดา เนินงานขององค์กรในระยะยาวโดยเป็นแผนงานที่ได้รับการสร้างขึ้นเพื่อตอบสนองแนวคิดและนโยบายของผู้บริหาร

องค์กรการวางแผนกลยุทธ์ควรเป็นแผนที่มีความยืดหยุ่นและสามารถนา ไปปฏิบัติได้จริงและ

ประเมินผลได้เพื่อสามารถนา ไปปรับปรุงแผนงานให้ดีขึ้นได้ในอนาคต

องค์ประกอบของการวางแผนกลยุทธ์

วางแผนกลยุทธ์ให้ประสบผลสำเร็จ ประกอบด้วย 3 องค์ประกอบที่สำคัญคือ

1. องค์ประกอบทางด้าน การบริหารจัดการ (Management Characteristic)

2. องค์ประกอบด้าน ความคิดสร้างสรรค์ขององค์กร (Firm Dynamics)

          3. องค์ประกอบด้านสภาวะแวดล้อมที่มีผลต่อองค์กร (Environmental Factors)

ว่าด้วยเรื่องการจัดทําแผนกลยุทธ์ ตอนที่ 1

กลยุทธ์คืออะไร?

      กลยุทธ์ คือ แผนงานที่นำมาใช้เพื่อให้บรรลุเป้าหมาย โดยมีขั้นตอนการปฏิบัติการที่ชัดเจน ควบคู่ไปกับการใช้ทรัพยากรอย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งการสร้างกลยุทธ์เป็นหน้าที่ของผู้บริหารระดับสูงในองค์กร อาจอยู่ในรูป “แผนงาน” หรือ “กระบวนการทำงานขององค์กร” และกลยุทธ์ที่ดีต้องกำหนดว่าจะทำอะไรจึงจะบรรลุเป้าหมาย จะจัดหรือใช้ทรัพยากรอะไร เท่าไร อย่างไร (ปิยนันท์ สวัสดิ์ศฤงฆาร)

     กลยุทธ์ หมายถึง วิธีดําเนินงานที่มั่นใจได้ว่าจะนําไปสู่ความสําเร็จตามวัตถุประสงค์ขององค์กร (Certo and Peter )

     กลยุทธ์ หมายถึง แผนของผู้บริหารระดับสูงที่จะนําไปสู่ผลลัพธ์ ต่างๆ ที่สอดคล้องกับภารกิจและเป้าประสงค์ขององค์กร (Wright และคณะ)

     กลยุทธ์ หมายถึง ชุดของทางเลือกระยะยาวเกี่ยวกับเป้าประสงค์ เชิงปฏิบัติการและนโยบายรวมทั้งแผนปฏิบัติการของแผนงานของรัฐบาล ซึ่งองค์กรภาครัฐบาลกําหนดโดยคํานึงถึงปัจจัยที่สําคัญสอง ประการ ได้แก่ วัตถุประสงค์ของแผนงานที่รัฐบาลกําหนดไว้ และ สิ่งแวดล้อมที่มีอิทธิพลต่อการดําเนินงานของแผนงาน (Samuel Paul)

     กลยุทธ์ คือ การกำหนดเป้าหมายระยะยาวของกิจการ รวมถึงการจัดกิจกรรมและทรัพยากรที่จำเป็นต้องใช้เพื่อให้บรรลุเป้าหมายนั้น” (Alfred Chandler: 1962)

    กลยุทธ์ คือ สูตรคร่าวๆ ว่า ธุรกิจจะแข่งขันกับคู่แข่งอย่างไร เป้าหมายควรเป็นเช่นไร และจะใช้นโยบายอะไรในการทำให้บรรลุเป้าหมายเหล่านั้น (Michael Porter: 1980)

     กลยุทธ์ เป็นแผนของแนวทางการจัดการพื้นฐานที่จะทำให้บรรลุวัตถุประสงค์ หรือการวางแผนที่จะจัดการให้บรรลุเจตจำนงของวัตถุประสงค์ที่ตั้งใจไว้ กลยุทธ์ในแต่ละระดับสามารถที่จะกำหนดทิศทางของแต่ละองค์กรในอนาคตได้ ดังนั้นการแข่งขันในธุรกิจการผลิตที่ควรใช้เป็นแนวทางการปฏิบัติเพื่อให้องค์กรประสบความสำเร็จ (Leslie W.Rue and Lloyd L. Byar,2000, p.151)

     จึงสรุปได้ว่า กลยุทธ์ คือ นโยบาย หรือแผนงาน หรือแนวทางการจัดการองค์กรขั้นพื้นฐานที่สอดคล้องกับภารกิจและเป้าประสงค์ขององค์กร  ซึ่งการจัดทำแผนกลยุทธ์เป็นหน้าที่ของผู้นำองค์กรหรือผู้บริหารระดับสูงขององค์กร โดยจะกำหนดเป็นแผนงานหรือกระบวนการทำงานก็ได้ และเมื่อพนักงานนำแผนกลยุทธ์ที่ได้ไปปฎิบัติจะทำให้องค์กรบรรลุตามเป้าประสงค์ที่ตั้งไว้  

เอกสารอ้างอิง

ปิยนันท์ สวัสดิ์ศฤงฆาร. (สืบค้นเมื่อวันที่ 12 มิถุนายน 2563). ทาง https://drpiyanan.com/2017/06/15/article3-12/

เฉลิมชัย หาญกล้า. (สืบค้นเมื่อวันที่ 12 มิถุนายน 2563).  ทาง http://www2.it.kmutnb.ac.th/teacher/FileDL/AsstProfDrSakchai158255914410.pdf